„Znikokot”, „Słyszenie kośćmi”, „Krocząca sprężyna”, „Leniwe walce” czy „Obrotowe lustra” – to tylko niektóre z kilkunastu interaktywnych eksponatów, jakie już od kwietnia można będzie oglądać i użytkować w Bibliotece Publicznej w Piasecznie. Wszystko dzięki projektowi SOWA (Strefa Odkrywania Wyobraźni i Aktywności), zainicjowanemu i finansowanemu przez Ministerstwo Edukacji i Nauki we współpracy z Centrum Nauki Kopernik. Po uruchomieniu pilotażowych Stref w Piotrkowie Trybunalskim i Raciborzu piaseczyńska SOWA będzie trzecim takim przedsięwzięciem w Polsce.
Projekt składa się z trzech części: wystawa urządzeń umożliwi zwiedzającym samodzielne odkrywanie zjawisk i praw naukowych funkcjonujących w świecie, a majsternia pozwoli ćwiczyć zdolność rozwiązywania zadań konstrukcyjnych i logicznych. Ofercie podstawowej towarzyszyć będą cykle zajęć i warsztatów edukacyjnych. A wszystkim działaniom przyświeca idea popularyzowania zdobyczy nauki, techniki, edukacji, kultury i sztuki.
Inicjatywa zakłada stworzenie w latach 2021-2023 ogólnopolskich, lokalnych minicentrów nauki. W czerwcu 2021 r. zakończył się nabór wniosków, na podstawie którego Ministerstwo Edukacji i Nauki wytypowało 30 instytucji kultury lub placówek naukowo-oświatowych na terenie całego kraju do prowadzenia Stref Odkrywania Wyobraźni i Aktywności. We wrześniu 2021 wystartowała pilotażowa SOWA w Mediatece 800-lecia Miejskiej Biblioteki Publicznej w Piotrkowie Trybunalskim, a po niej stanowiąca część Muzeum w Raciborzu SOWA w miejscowej Szkole Podstawowej nr 18.
Strefy będą czerpały z najlepszych doświadczeń wystawienniczych i edukacyjnych Centrum Nauki Kopernik, któremu Ministerstwo Edukacji i Nauki przyznało na realizację projektu dotację celową w ramach Społecznej Odpowiedzialności Nauki. To przede wszystkim metody samodzielnego eksperymentowania i praktycznego poznawania zasad fizyki, techniki, geografii czy nowych technologii w bezpośredniej relacji z eksponatami. Eksponat „Usyp mapę” na przykład pokazuje sposoby odwzorowania nierówności terenu: użytkownik formuje powierzchnię piasku, na którym w zależności od ukształtowania pojawiają się różne kolory i poziomice. „Rysowanie w lustrze” ćwiczy sprawność percepcyjną i motoryczną w sytuacji, kiedy nasz umysł odbiera sprzeczne sygnały pochodzące z mięśni ręki oraz zmysłu wzroku i dotyku. „Rowerowe przekręty” z kolei prezentują zasadę zachowania momentu pędu, zgodnie z którą po zmianie osi obrotu trzymanego w rękach koła sami zaczynamy się obracać na okrągłym stołku.
Wszystkie te eksperymenty mają służyć pobudzaniu kreatywności i zdolności poznawczych, budować społeczny kapitał naukowy, promować postawy zaangażowania w naukę czy rozwijać poczucie sprawczości w otaczającym nas świecie.
Z przestrzeni wystawy będą mogły korzystać osoby w każdym wieku. Zamierzeniem inicjatorów pomysłu jest bowiem zarówno wspomaganie stylów uczenia się dzieci i młodzieży z mniejszych ośrodków miejskich i wiejskich, jak też integrowanie lokalnych społeczności wokół inicjatyw naukowych.
Oficjalne otwarcie SOWA z udziałem m.in. przedstawicieli Ministerstwa Edukacji i Nauki oraz władz samorządowych jest planowane w piaseczyńskiej Bibliotece Publicznej na koniec marca. Dla odwiedzających wystawa czynna będzie od początku kwietnia.
Inicjatywa „SOWA – Strefa Odkrywania, Wyobraźni i Aktywności” finansowana jest w ramach dotacji Ministra Edukacji i Nauki, na podstawie umowy Nr 1/CNK-SOWA/2021 z dnia 2 marca 2021 r. w sprawie uruchomienia przez Centrum Nauki Kopernik 32 lokalnych Stref Odkrywania, Wyobraźni i Aktywności (SOWA) w latach 2021-2025.
Projekt jest realizowany w ramach programu 2.1 E-usługi, Poddziałanie 2.1.1 E-usługi dla Mazowsza, typ projektów Informatyzacja bibliotek, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020.
